Im letzten Sommer haben wir eine beispiellose Umweltkatastrophe an der Oder erlebt. Etwa die Hälfte des Fischbestandes und ein Großteil der Muscheln und Schnecken sind verendet. Die Ursache war die massenhafte Ausbreitung der fischtoxischen Brackwasseralge Prymnesium parvum. Diese konnte sich durch zu hohe Salzeinleitungen bei heißen Sommertemperaturen und niedrigen Abflüssen stark vermehren.
Vor dem Hintergrund des Klimawandels ist die Befürchtung groß, dass sich die Katastrophe in diesem Jahr wiederholt. Die Wissenschaft warnt aktuell wegen der weiterhin hohen Salzgehalte in der Oder und es ist nicht absehbar, dass die Einleitungen auf polnischer Seite gestoppt werden. Es ist zu befürchten, dass mit den zu erwartenden hohen Sommertemperaturen die Abflüsse wieder sinken und die Salzkonzentrationen wieder steigen. Gleichzeitig wird seit nunmehr einem Jahr der Oderausbau am polnischen Ufer vorangetrieben. Daran änderte auch der vom Warschauer Verwaltungsgericht ausgesprochene Baustopp nichts. Der Oderausbau ist ein erheblicher menschlicher Stressfaktor, der dem Ziel der Erholung der Oder entgegensteht. Auch Fischereibetrieben und Tourismusanbietern entlang der Oder bereitet das große Sorge. Die wirtschaftlichen Folgen vom letzten Jahr sind noch zu spüren. Die Fisch-, Muschel- und Schneckenbestände haben sich noch lange nicht erholt. Eine erneute Umweltkatastrophe muss deshalb dringend verhindert werden.
Das Fluss-Ökosystem Oder muss widerstandsfähiger gegenüber den klimatischen Veränderungen werden. Dafür braucht es einen guten ökologischen Zustand entsprechend der EU-Wasserrahmenrichtlinie. Der Oderausbau auf deutscher und auf polnischer Seite muss vor dem Hintergrund der Katastrophe im letzten Jahr und den neuen Erkenntnissen kritisch hinterfragt werden. Damit die Oder eine Zukunft hat, müssen letztendlich Zielkonflikte zwischen Schifffahrt, Hochwasserschutz und ökologischer Gewässerentwicklung aufgelöst werden.
Die Fraktionen BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN im Brandenburger Landtag und im Deutschen Bundestag möchten gemeinsam mit deutschen und polnischen Expert*innen aus der Wissenschaft, Politik und Zivilgesellschaft notwendige Schritte, Konzepte und Visionen diskutieren, wie die Oder in Zeiten der Klimakrise geschützt und nachhaltig genutzt werden kann. Ziel ist es, neue Impulse und notwendige politische Schritte für den Schutz der Oder zu identifizieren und mit den Akteuren vor Ort Wege für deren Umsetzung zu eröffnen.
Programm
Grußwort von Benjamin Raschke (Fraktionsvorsitzender BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN Brandenburg) & Jan-Niclas Gesenhues (Umweltpolitischer Sprecher der Bundestagsfraktion BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN)
Vormittagsprogramm moderiert von Sahra Damus, Landtagsabgeordnete der Fraktion BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN Brandenburg aus Frankfurt (Oder)
Paneldiskussion: Wirtschafts- und verkehrspolitische Aspekte des Oderausbaus
- Michael Kellner, Parlamentarischer Staatssekretär Bundeswirtschaftsministerium
- Robert Radzimanowski, Leiter Regionalpolitik der IHK
- Hannah Neumann, Mitglied des Europäischen Parlament (Online)
- Clemens Rostock, verkehrspolitischer Sprecher der Fraktion BÜNDNIS 90/ DIE GRÜNEN
- Nina Noelle, Greenpeace Deutschland
Paneldiskussion: Hochwasserschutz und Oderausbau
- Ingo Schnauder, TU Wien
- Marta Smigrowska-Mohn vom Bündnis Czas na Odre
- Georg Rast, Experte für Wasserbau- und Wassermanagement
Nachmittagsprogramm moderiert von Isabell Hiekel, umweltpolitische Sprecherin der Fraktion BÜNDNIS 90/DIE GRÜNEN Brandenburg
Key-Note: Ursachen und Lehren aus der Umweltkatastrophe im August 2022
Mit Christian Wolter, Institut für Gewässerökologie und Binnenfischerei (IGB)
Key-Note: Situation der Oder aus polnischer Sicht
Mit Przemyslaw Slowik, Partia Zieloni
Paneldiskussion: Wie verhindern wir die nächste Umweltkatastrophe an der Oder?
- Axel Vogel, Minister für Landwirtschaft, Umwelt und Klimaschutz
- Jutta Paulus, Mitglied des Europäischen Parlament (Online)
- Christian Wolter, Institut für Gewässerökologie und Binnenfischerei
- Elzbieta Polak, Marschallin der Woiwodschaft Lebus
Key-Note: Bundespolitische Impulse für den Schutz der Oder
Mit Steffi Lemke, Bundesministerin für Umwelt, Naturschutz, nukleare Sicherheit und Verbraucherschutz (Online)
Paneldiskussion: Visionen für die Oder
- Dirk Treichel, Leiter des Nationalparks Unteres Odertal
- Sabrina Schulz, Teamleiterin Lebendige Flüsse Deutsche Umwelthilfe
- Radosław Gawlik, Präsident der Ecological Association EKO UNIA
- Frauke Bennett, Kanu-, Natur- und Landschaftsführerin
Polskie zaproszenie
Polskie zaproszenie
Grupy parlamentarne Bündnisgrünen w Brandenburgii & w niemieckim Bundestagu zapraszają na polsko-niemiecką konferencjęw sprawie Odry:
Zabezpieczenie przyszłości Odry.
Latem ubiegłego roku doświadczyliśmy na Odrze bezprecedensowej katastrofy ekologicznej. Zginęła około połowa populacji ryb oraz większość małży i ślimaków. Przyczyną było masowe rozprzestrzenianie się toksycznych dla ryb słonawych alg wodnych Prymnesium parvum. Alga ta mogła się silnie namnażać poprzez nadmierne zrzuty soli podczas gorących letnich temperatur i niskich poziomów wody w rzece.
Na tle zmian klimatycznych istnieją poważne obawy, że w tym roku katastrofa się powtórzy. Naukowcy ostrzegają obecnie przed utrzymującymi się wysokimi poziomami soli w Odrze i nie przewiduje się wstrzymania zrzutów po polskiej stronie. Należy się obawiać, że przy spodziewanych wysokich letnich temperaturach przepływy znów spadną, a stężenie soli ponownie wzrośnie. Jednocześnie od roku trwają prace budowlane po polskiej stronie rzeki. Wstrzymanie budowy nałożone przez warszawski sąd administracyjny niczego nie zmieniło. Rozbudowa Odry jest znacznym czynnikiem stresogennym, sprzecznym z celem regeneracji ekosystemu rzeki. Bardzo zaniepokojeni są również rybaków i organizatorów turystyki wzdłuż Odry. Skutki gospodarcze z ubiegłego roku są wciąż odczuwalne. Populacje ryb, małży i ślimaków są nadal zdziesiątkowane. Należy zatem pilnie zapobiec kolejnej katastrofie ekologicznej.
Ekosystem rzeki Odry musi stać się bardziej odporny na zmiany klimatu. Wymaga to dobrego stanu ekologicznego rzeki zgodnie z ramową dyrektywą wodną Unii Europejskiej. Rozbudowę Odry po stronie niemieckiej i polskiej należy krytycznie przeanalizować w kontekście ubiegłorocznej katastrofy i nowych ustaleń. Aby Odra miała przyszłość, należy rozwiązać ostatecznie sprzeczne cele pomiędzy żeglugą, ochroną przeciwpowodziową i ekologicznym zagospodarowaniem wód.
Wraz z niemieckimi i polskimi ekspertami z dziedziny nauki, polityki i społeczeństwa obywatelskiego grupy parlamentarne Sojusz 90/Zieloni w parlamencie Brandenburgii i Bundestagu chciałaby przedyskutować niezbędne kroki, koncepcje i wizje dotyczące tego, jak w czasach kryzysu klimatycznego można chronić i w sposób zrównoważony wykorzystywać rzekę Odrę. Celem jest zidentyfikowanie nowych działań niezbędnych kroków politycznych dla ochrony Odry oraz otwarcie drogi do ich realizacji z podmiotami na miejscu.
Program:
Powitanie przez Benjamina Raschke (przewodniczącego grupy parlamentarnej Sojusz 90/Zieloni Brandenburg) & Jan-Niclas Gesenhues (Rzecznik ds. polityki ochrony środowiska w grupy parlamentarnej Sojusz 90/ Zieloni)
Sesja przedpołudniowa prowadzona przez Sahrę Damus, posłanka do parlamentu Branenburgii z grupy parlamentarnej Sojusz 90/Zieloni Brandenburg z Frankfurtu nad Odrą
Wprowadzenie od Ivana Bartoša, czeskiego ministra planowania regionalnego (online)
Panel dyskusyjny: Gospodarcze i transportowe aspekty rozwoju rzeki Odry
- Michael Kellner, Ministerstwo Gospodarki i Ochrony Klimatu
- Robert Radzimanowski, Izba Przemysłowo-Handlowa (IHK)
- Hannah Neumann, Posłanka do Parlamentu Europejskiego
- Clemens Rostock, poseł do parlamentu Branenburgii Sojusz 90/ Zieloni
- Nina Noelle, Greenpeace Niemcy
Panel dyskusyjny: Ochrona przeciwpowodziowa i zagospodarowanie rzeki Odry
- Dr Christiane Rohleder, sekretarz stanu w Federalnym Ministerstwie Środowiska, Ochrony Przyrody, Bezpieczeństwa Nuklearnego i Ochrony Konsumentów
- Ingo Schnauder, Uniwersytet Techniczny w Wiedniu
- Marta Smigrowska-Mohn z sojuszu Czas na Odrę
- Georg Rast, Ekspert ds. budownictwa wodnego i gospodarki wodnej
- Sascha Maier, Konsultant BUND ds. polityki wodnej i przedstawiciel międzynarodowego sojuszu akcji "Żywa rzeka Odra"
Program popołudniowy prowadzony przez Isabell Hiekel, rzeczniczkę ds. polityki ochrony środowiska grupy parlamentarnej Sojusz 90/Zieloni Brandenburg
Key-Note: Federalne impulsy polityczne dla ochrony Odry
Steffi Lemke, Federalny minister środowiska, ochrony przyrody, bezpieczeństwa jądrowego i ochrony konsumentów (Online)
Key-Note: Przyczyny i wnioski z katastrofy ekologicznej w sierpniu 2022 r.
Christian Wolter, Instytut Ekologii Słodkowodnej i Rybactwa Śródlądowego (IGB)
Wprowadzenie od Przemysław Słowik, Partia Zieloni
Panel dyskusyjny: Jak zapobiec kolejnej katastrofie ekologicznej na Odrze?
- Axel Vogel, Ministerstwo Rolnictwa, Środowiska i Ochrony Klimatu
- Jutta Paulus, Posłanka do Parlamentu Europejskiego (Online)
- Christian Wolter, Instytut Ekologii Słodkowodnej i Rybactwa Śródlądowego
- Elżbieta Polak, Marszałek Województwa Lubuskiego
Panel dyskusyjny: Wizje dla Odry
- Dirk Treichel, Park Przyrody Doliny Dolnej Odry
- Sabrina Schulz, German Environmental Aid
- Radosław Gawlik, Prezes Stowarzyszenia Ekologicznego EKO UNIA
- Frauke Bennett, Przewodnik po kajakach, przyrodzie i krajobrazie
Organizator zapewni tłumaczenie symultaniczne polsko-niemieckie.